Abdest, İslam’da namaz ve bazı ibadetler için gerekli olan bir temizlik şartıdır. Ancak bazı durumlar abdesti bozan sebepler arasında sayılmıştır. Yellenmek, halk arasında sıkça konuşulan ve abdesti bozup bozmadığı merak edilen konulardan biridir. Bu yazıda, yellenmenin abdeste etkisini İslam fıkhı çerçevesinde ele alacağız.
Yellenmek Abdesti Bozar mı?
İslam alimleri, abdesti bozan durumları Kur’an ve hadisler ışığında belirlemişlerdir. Bu kapsamda, gaz çıkarmak yani yellenmek, abdesti bozan fiiller arasında kabul edilir. Çünkü gaz çıkışı, vücuttan bir şeyin dışarı atılması olarak değerlendirilir. Hanefi, Şafii, Maliki ve Hanbeli mezhepleri, yellenmenin abdesti bozduğu konusunda ittifak halindedir.
Yellenmenin Abdesti Bozmasının Sebepleri
Fıkıh alimleri, yellenmenin abdesti neden bozduğunu açıklarken farklı gerekçeler öne sürmüşlerdir.
Sesli ve Sessiz Yellenme
Yellenme ister sesli ister sessiz olsun, abdesti bozan bir durumdur. Alimler, gaz çıkışının makattan gerçekleşmesi halinde abdesti bozacağını ifade etmişlerdir. Ancak bazı durumlarda kişi gaz çıkardığından emin olamayabilir. Bu tür şüpheli durumlarda, sadece bir ses duymak veya koku almak kesin bir delil olarak kabul edilmelidir.
İç Organlardaki Hareketler
Bazen mide veya bağırsaklarda hareketlenme hissedilir, ancak gaz çıkışı gerçekleşmez. Bu tür durumlar abdesti bozmaz. Çünkü abdestin bozulabilmesi için fiili olarak gazın dışarı çıkması gerekmektedir. Sadece bağırsak hareketlenmesi veya gaz sıkışması, abdesti bozan bir durum değildir.
Kokulu ve Kokusuz Gaz Çıkışı
Gazın kokulu ya da kokusuz olması abdesti bozmada bir farklılık oluşturmaz. Önemli olan, gazın makattan dışarı çıkmasıdır. Dolayısıyla, kişi gaz çıkardığından emin olduğu takdirde abdestini yenilemesi gerekir.
Mezheplere Göre Yellenmenin Abdeste Etkisi
Dört mezhep de yellenmenin abdesti bozduğu konusunda hemfikirdir. Ancak bazı mezheplerin görüşlerinde ufak farklılıklar olabilir.
Hanefi Mezhebine Göre
Hanefi mezhebinde yellenme kesin olarak abdesti bozar. Gaz çıkışının duyulması veya hissedilmesi abdestin bozulduğunu gösterir. Ancak sadece mide veya bağırsaklarda hareketlenme varsa ve gaz çıkışı kesinleşmemişse, abdest bozulmaz.
Şafii Mezhebine Göre
Şafii mezhebi de yellenmenin abdesti bozduğunu kabul eder. Ancak Şafii mezhebinde, şüpheye düşen kişinin kesin bir ses duymadığı veya koku almadığı sürece abdestinin bozulduğuna hükmedilmez.
Maliki Mezhebine Göre
Maliki mezhebinde de yellenme abdesti bozan durumlardan biri olarak kabul edilmiştir. Ancak bazı istisnai durumlarda, sürekli gaz kaçıran kişilerin her namaz vakti abdest alması gerektiği belirtilmiştir.
Hanbeli Mezhebine Göre
Hanbeli mezhebinde de yellenmenin abdesti bozduğu konusunda herhangi bir ihtilaf yoktur. Ancak bu mezhepte de, gaz çıkardığından emin olunmayan şüpheli durumlarda abdestin bozulmadığı kabul edilir.
Yellenme ve Namaz
Abdestli olmak, namazın temel şartlarından biridir. Yellenme, abdesti bozduğu için, namaz sırasında böyle bir durum yaşayan kişinin namazını bırakıp yeniden abdest alması gerekmektedir.
Namaz Esnasında Gaz Çıkarmak
Eğer bir kişi namaz kılarken gaz çıkardığını hissederse, namazı bırakmalı ve abdest alarak yeniden başlamalıdır. Ancak sadece bağırsak hareketlenmesi hissediliyorsa ve gaz çıkışı kesinleşmemişse, namaza devam edilebilir.
Şüphe Durumunda Ne Yapılmalı?
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), kişinin sadece şüpheye dayanarak abdestini bozmaması gerektiğini ifade etmiştir. Eğer gaz çıkardığından emin olunmamışsa, sadece bir his veya kuruntu ile abdestin bozulduğuna hükmedilmemelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yellenmek abdesti bozar mı sorusu ile ilgili sıkça sorulan sorular şu şekildedir.
Yellenmek her durumda abdesti bozar mı?
Evet, eğer makattan gaz çıkışı kesin olarak gerçekleşmişse abdesti bozar. Ancak sadece bağırsak hareketlenmesi hissediliyorsa, abdest bozulmaz.
Gaz çıkardığımı tam olarak hatırlamıyorum, abdest almam gerekir mi?
Eğer kişi kesin olarak gaz çıkardığını bilmiyorsa, şüpheye dayanarak abdest almasına gerek yoktur. Ancak kesinlik varsa, abdest tazelenmelidir.
Namaz kılarken gaz çıkardım, ne yapmalıyım?
Eğer namaz esnasında gaz çıktığından emin olunursa, namaz bırakılıp yeniden abdest alınmalı ve namaza tekrar başlanmalıdır.
Gaz çıkışı hissedilmesine rağmen ses veya koku yoksa abdest bozulur mu?
Sadece bir his ile hareket edilmez. Gaz çıkışı kesinleşmemişse abdest bozulmaz. Ancak kişinin içinden kesin olarak çıktığını hissetmesi durumunda abdestini yenilemesi gerekir.
Sürekli gaz çıkaran bir kişi ne yapmalıdır?
Sürekli gaz problemi yaşayan kişiler, her namaz vakti için abdest almalı ve bu abdestle o vakit boyunca namazlarını kılmalıdır. Bu durum tıbbi bir rahatsızlık haline gelmişse, dini bir otoriteden fetva almak faydalı olacaktır.
